Về Người Thả Diều

Nhiều năm trước, khi đang học lớp 7 ở trường THPT Nguyễn Trãi, Phan Rang, Ninh Thuận, mình thường xuyên viết bài cho Teen World News (một trang tin điện tử được cái bạn teens trên toàn thế giới đóng góp và đón đọc). Sau này do nhiều lý do khác nhau mà mình không theo dõi TWN nữa. Một vài năm sau đó (khi đang học IB năm đầu tiên ở Costa Rica), trong một buổi chiều thảo luận với một nhóm bạn đa quốc gia về giáo dục và toàn cầu hóa, mình chợt nhớ đến trang tin ngày xưa… nhưng khi thử tìm lại thì TWN đã không còn tồn tại nữa.

Cuộc thảo luận với các bạn ở UWCCR và những ký ức về TWN trở thành động lực để mình thử làm một điều gì đó. Những ngày kế tiếp, mình soạn một lá thư dài bày tỏ mong muốn xây dựng lại TWN, tìm lại trong các email cũ những cập nhật hàng tuần từ trang tin và gửi lá thư đó đến các bạn ngày xưa cũng thường xuyên đọc và viết bài như mình. Bằng cách này, một nhóm gồm khoảng mười người từ 6,7 quốc gia khác nhau được thành lập. Mình cũng gửi một lá thư cá nhân khác đến cô Catherine – một cô giáo ở một trường THCS ở Pháp, cũng là người xây dựng và biên tập của TWN ngày xưa. Do lý do cá nhân, cô Catherine không thể tiếp tục duy trì trang tin, nhưng cô thật sự ủng hộ và bày tỏ mong muốn giúp đỡ bọn mình. Cô giao cho mình email account của TWN ngày xưa, cùng với thông tin liên lạc của tất cả cộng tác viên.

Đến đây, có lẽ nhiều bạn đang nghĩ: mình có thể đoán được phần cuối. Cá nhân mình cũng muốn cười thật tươi và nói “đúng rồi,” nhưng rất tiếc đây không phải là một câu chuyện với kết thúc tốt đẹp. Trên thực tế, dần dần mỗi người trong nhóm lại bị  cuốn theo những bận rộn của riêng mình và không thể dành nhiều thời gian cho TWN.

Hôm nay, mình kể lại câu chuyện này với nhiều mục đích.

Đầu tiên, Người Thả Diều (NTD) không phải là dự án xây dựng một tờ báo/ trang tin điện tử đầu tiên của mình. Mình đã học được nhiều điều từ những ngày với TWN, và một trong những điều đó là: khác với TWN ngày trước, NTD cần nhân lực, và – ít nhất là phần ý tưởng – cần được gây dựng và duy trì. Ngày trước, vào thời điểm của dự án TWN, trên thế giới đã có nhiều nguồn thông tin cập nhật nhanh bằng tiếng Anh mà bất kỳ ai – bao gồm giới trẻ – cũng có thể dễ dàng tìm đọc. Có nhiều báo với op-eds, và tạp chí dành riêng cho tuổi teen dễ dàng được tìm thấy chỉ bằng một lần Google Search. Có nhiều diễn đàn và newsletters tiếng Anh về các vấn đề văn hóa, xã hội và nhiều cộng đồng với sự tham gia của các bạn trẻ từ rất nhiều quốc gia trên thế giới. Cố gắng để gây dựng lại một truyền thống đã có nhiều ảnh hưởng tốt như TWN ngày xưa -  dù là một ý tưởng tốt – trở thành một việc đã “lỗi thời.”

Nhưng NTD – mặc dù có mục đích và hướng đi tương tự – phục vụ cho một đối tượng khác, với nền văn hóa và ngôn ngữ khác, trong một xã hội khác. Những tài liệu và trang web bằng tiếng Anh làm cho TWN trở nên dư thừa trước đó không thể kết nối được với phần lớn giới trẻ Việt Nam. Sự phụ thuộc vào internet của những trang tin đó trở thành một rào cản đối với các bạn trẻ trong nhóm hơn 70% dân số đang sinh sống ở nông thôn. Quan trọng hơn hết, trong khi hiện nay ở Việt Nam rất nhiều các báo và tạp chí “dành riêng cho teen” ủng hộ chủ nghĩa tiêu dùng và khuyến khích lối sống và những giá trị vật chất, các phương tiện thông tin với  cách nhìn và những giá trị khác không hề được phát triển hoặc biết đến rộng rãi. Vì thế ba người bọn mình – Mai, Nam và Thư – quyết định theo đuổi dự án NTD và cố gắng lấp đầy khoảng trống này.

Sau quyết định theo đuổi là quyết định “làm thế nào là tốt nhất.” Với cách mà bọn mình thực hiện, có nhiều sự ủng hộ, cũng có nhiều sự chê trách. Đúng như Akari nói, “Talawas có một đội ngũ tương đối với người sáng lập uy tín” và “Bauxitevn chẳng quảng cáo PR gì mà vẫn được cả chục triệu lượng truy cập.” Vậy thì tại sao nhóm NTD lại quyết định đi con đường mà nhóm đang đi?

Trước hết, có thể Akari đã đúng khi nói rằng “đội ngũ tương đối” và “người sáng lập uy tín” là yếu tố thành công của Talawas và chính sách “không quảng cáo PR” là đúng trong trường hợp của Bauxitevn, điều đó không có nghĩa đó là cách làm duy nhất dẫn đến thành công. Sau nữa, cấu trúc và điều kiện của NTD hoàn toàn khác với những báo/ trang tin đó. NTD không có được một “đội ngũ tương đối” để bắt đầu như Talawas, vì thế việc quảng cáo và huy động nhân lực là cần thiết. Vậy thì tại sao NTD không âm thầm tuyển một đội ngũ hùng hậu từ bạn bè và người quen trước khi công bố dự án một cách rộng rãi?

Có nhiều lý do cho việc này. Lý do đầu tiên là cả ba người bọn mình đều không tin vào việc “âm thầm tuyển một đội ngũ hùng hậu.” Bọn mình biết rằng có rất nhiều bạn trẻ tài năng và tâm huyết mà bọn mình không biết đến, và các bạn ấy có thể đóng góp nhiều ý tưởng và cái nhìn mới cho dự án. Dĩ nhiên đi kèm với cơ hội cũng là những rủi ro, và vì thế để hạn chế những rủi ro này, bọn mình đã quyết định tuyển người bằng application mà các bạn đã thấy – không phải để gây khó khăn cho các bạn, mà để thật sự tìm được những người có tâm huyết với dự án mà bọn mình có thể tin tưởng để làm việc cùng.

Lý do tiếp theo là: bọn mình tin vào tính mở của dự án. Ngay sau khi Nam viết một note trên facebook bày tỏ kế hoạch ban đầu của bọn mình, một anh (thuộc lớp “đàn anh” của bọn mình) nhanh chóng liên lạc với nhóm về kể về một dự án (không hoàn thành) rất giống với dự án của bọn mình của các anh chị các lớp trước và chia sẽ những kinh nghiệm và thông tin mà trước đây các anh chị đã thu thập được. Rất nhiều các bạn đang làm các dự án khác có liên quan cũng liên lạc với bọn mình với mong muốn cộng tác. Điều mình muốn nói đến là: trước đây, dự án của các anh chị hoàn toàn khép kín và “âm thầm” – và vì thế khi dự án dừng lại và không thành công, hoàn toàn không ai khác biết đến. Giả sử bọn mình cũng tiến hành dự án NTD một cách âm thầm như thế, cách anh chị đã sẽ không biết về bọn mình để liên lạc, và các nhóm khác cũng thế – và khi các nhóm phát triển một cách riêng lẽ và không chia sẽ thông tin với nhau, sẽ khó có nhóm nào thật sự thành công.

Ngoài ra, chính bởi vì NTD không có một đội ngũ lớn hay người sáng lập uy tín mà bọn mình cảm thấy rất tự tin khi tiến hành dự án. Nói một cách thật dễ hiểu, mặc dù có lẽ hơn quá, là bọn mình “không có gì để mất.” Không ai trong ba người bọn mình có cái uy tín lớn để gìn giữ, hay một tập đoàn lớn với nguy cơ bị ảnh hưởng tiêu cực từ kết quả của dự án. Nếu thất bại, bọn mình sẽ có nhiều kinh nghiệm và không mất gì đáng kể. Khác với các tổ chức tên tuổi lớn khác, nếu thất bại, bọn mình có thể bắt đầu một dự án khác, và một dự án khác… bất cứ lúc nào.

Và lý do lớn cuối cùng là bọn mình muốn áp dụng tiêu chí của NTD ngay từ những bước đầu: truyền ý tưởng, tâm huyết và cảm hứng. Thật ra, việc công bố dự án và timeline tạo nên rất nhiều áp lực cho các thành viên của nhóm. Một mặt, nó giúp bọn mình quyết tâm hơn với dự án; nhưng mặt khác, nếu dự án không thành công sẽ có rất nhiều chỉ trích vì “bao sự rầm rộ đó không mang lại điều gì đáng kể.” Nhưng bọn mình, những người đang làm dự án NTD, lại không nghĩ rằng thất bại sẽ “không mang lại điều gì đáng kể.” Mặc dù Teen World News trong câu chuyện đầu không còn tồn tại, lý tưởng của TWN vẫn được giữ gìn và trở thành động lực để mình mong muốn gây dựng lại một trang tin như TWN ngày xưa. Giả sử ngày xưa các anh chị công bố dự án mà các anh chị đang làm, biết đâu ai đấy sẽ đọc được và nhặt được cái tâm huyết và cảm hứng ấy để tiến hành một dự án tương tự trước bọn mình từ rất lâu – biết đâu bây giờ đã trở thành một tờ báo thật sự? Và bọn mình bây giờ, gỉả sử không thành công, thì nguồn cảm hứng vẫn còn đó, tâm huyết vẫn còn đó, kinh nghiệm và tài liệu góp nhặt được vẫn còn đó và các bạn trẻ sau này sẽ dễ dàng tìm thấy dự án và đi tiếp con đường của bọn mình. Đối với nhóm NTD bây giờ, đấy đã một kết quả gì đấy và phù hợp với lý tưởng của nhóm. Xét cho cùng, mục đích của bọn mình là các bạn trẻ VN sẽ có được một tờ báo như NTD để đọc – chứ không phải là chính bọn mình tạo ra một tờ báo như NTD cho các bạn trẻ VN.

Mình viết bài viết dài này với mong muốn làm rõ suy nghĩ của nhóm. Cám ơn các bạn đã đọc.

10 Responses to “Về Người Thả Diều”

  1. To Nhu Says:

    Thư và nhóm NTD thân mến,

    Trước hết, mình muốn nói là mình rất ngưỡng mộ lòng nhiệt tình và ý tưởng của bạn. Mặc dù hiện nay điều kiện không cho phép mình tham gia vào dự án, mình nhất định sẽ theo dõi những bước đi của nhóm.

    Nhân dịp Thư nhắc đến Google search và sự tràn lan của thông tin trên mạng, mình nghĩ tới quyển sách “What Would Google Do?” của Jeff Jarvis. Là một giáo sư dạy interactive journalism và là một blogger hạng A (www.buzzmachine.com), Jarvis đưa ra một số lời khuyên mình nghĩ là rất hay cho những người làm báo, đặc biệt là báo mạng. Trong thời đại internet mà một người bình thường không có “uy tín” hay bất cứ cơ sở vật chất nào cũng có thể làm celebrity chỉ bằng một blog post cá nhân đặc sắc hay một cái video clip post trên youtube, cách nghĩ đương đại về công thức thành công (như ai đó suggest) sẽ sớm (hay là đã?) trở nên lỗi thời. Mình mạo muộn reccommend nhóm quyển sách này nhé, biết đâu nó sẽ góm thêm ý tưởng trong quá trình các bạn định hướng cho dự án.

  2. trúc Says:

    mình đang cảm thấy ý nghĩa của dự án này. Vì mình củng đã từng và đang là nhóm sinh viên thiếu thông tin và kĩ năng để xin học bổng từ các trường trên thế giới.

    Hy vọng mình có thể đóng góp cho NTD, có thể viết bài chẳng hạn, trong 1 thời gian gần.

  3. Cuong Says:

    Hi Cat Thu,

    Minh ten la Cuong, Cung la nguoi Ninh Thuan, va hoc o truong Thap Cham, K2009. Vo tinh doc bao dantri thay co nguoi hoc MIT nen vo. Hien gio minh dang lam nghien cuu o DHBK Tp HCM. Duoc biet hoc MIT la hoc vien chuyen ve khoa hoc cong nghe. Co the noi no la hoc vien dung dau tren toan the gioi. Hien gio minh dang nghien cuu ve gia cong chinh xac khong biet thu co the gioi thieu mot so cuon sach hoac mot nhom nghien cuu nao ve van de nay khong. Thanks so much va chuc cat thu thanh cong.

  4. fuji Says:

    hi.. b co the cho mih email hoac yahoo ko …

  5. mai hoàng tùng Says:

    chào các anh chị.em là tùng.em thấy ý tưởng của anh chị là rất hay.nhưng quả thật là chương trình PR của anh chị có vẻ không tốt.vì hầu như em thấy các bạn học sinh sinh viên tại VN chưa biết đến nhiều trang nè của anh chị cả.mà để duy trì thì cần có người tham gia.
    hôm nọ em tham gia 1 lớp trò chuyện về “bí quyết thành công”.1 điều em nhớ nhất trong cuộc trò chuyện đó là để thành công ta cần có 1 mối “quan hệ” tốt.nó như 1 cái cây.với bộ rễ lan tỏa đi khắp mọi nơi giúp cây có sức sống tốt.em đang là Sv năm thứ 1 ,nếu sau 3 năm nữa em ra trường mà em tạo được “100.000 mối quan hệ” thì nếu em chỉ cần xin mọi người 10.000đ thì em đã có trong tay 1 tỷ.số tiền này không phải nhỏ đủ để em có thể kiếm 1 công việc tốt , mở 1 quán hoa nhỏ kinh doanh …
    điều em muốn nói ở đây là: các anh chị hãy tạo mối quan hệ tốt.người này giới thiệu với bạn của họ.bạn của họ lại đi giới thiệu với những người khác.đó là cách PR tốt nhất.sẽ có nhiều người đến với anh chị.nó sẽ là những ” bộ rễ” khỏe mạnh giúp trang web của anh chị sống mãi.
    đó là những dòng suy nghĩ của em.
    chúc anh chị thành công.

  6. Ngo xuan Bac Says:

    Cho minh so dien thoai cua ban dj minh cung dang chuan bi vao hoc MIT

  7. haidt (Đào Thanh Hải) Says:

    2 Thư.

    Không biết Thư có phải là Nguyễn Hữu Các Thư, hồi trước học lớp 6.3->9.3 tại Nguyễn Trãi, Ninh Thuận không nhỉ?

    Cheers.

  8. ky nang mem Says:

    web không còn cập nhật nữa nhỉ

  9. Cường Says:

    Ý tưởng thú vị đây ^^
    Nhưng các bạn mất bao lâu để họp nhau lại, đưa nó ra khỏi suy nghĩ mơ hồ trong đâu vào thành bài viết?
    Và sau cùng là bao giờ nó sẽ thành hiện thực?
    Mình quan tâm đến ý tưởng này của các bạn nhưng thực tế 1 chút, kế hoạch triển khai và bao giờ chúng ta bắt tay làm?

  10. vo duc binh Says:

    chi Thu oi.hien em dang chuan bi hoc 12.em rat muon duoc hoc o MIT nhung khong biet de lam cach nao.rat mong chi huong dan em qua email: vdbinh1007@gmail.com. hien em dang hoc chuyen Ly vay co loi the gi hon khong chi. em rat yeu cong nghe thong tin nen rat rat mong chi huong dan.

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.

Wordpress